معاونت درمان: دکتر بهزاد حاتمی عضو هیات علمی پژوهشکده گوارش و کبد، شیوه زندگی کم تحرک و استفاده روزافزون از تنقلات و غذاهای آماده پر کالری (فست فود) را از عوامل مهم افزایش شیوع کبد چرب در کودکان و بزرگسالان عنوان کرد.

 

دکتر حاتمی با اشاره به این مطلب که کبد چرب به دو نوع تقسیم می‌شود، اظهار داشت: دو نوع کبد چرب داریم؛ کبد چرب الکلی که در زمینه مصرف طولانی الکل ایجاد می‌شود و دوم کبد چرب غیرالکلی که عمدتاً در زمینه سندرم متابولیک (چاقی، دیابت، چربی خون بالا و ...) ایجاد می‌شود.

 

عضو هیات علمی پژوهشکده گوارش و کبد در تعریف کبد چرب گفت: رسوب چربی در کبد به میزان بیش از ۱۰-۵ درصد وزن کل آن را کبد چرب می گویند. پیشرفت رسوب چربی در کبد ممکن است باعث ایجاد التهاب در سلول‌های کبدی و به دنبال آن به مرور باعث ایجاد فیبروز پیشرفته کبدی و سیروز شود.

 

دکتر حاتمی خاطرنشان کرد: کبد چرب در اکثر موارد علایمی ندارد و اغلب بیماران وقتی بطور اتفاقی سونوگرافی شکم به دلایل دیگر انجام می‌دهند، متوجه چرب بودن کبد خود می‌شوند و یا در طی بررسی علت افزایش آنزیم ‌های کبدی، کبد چرب تشخیص داده می‌شود.

 

وی افزود: کبد چرب با علایمی چون احساس کسالت و خستگی، تهوع و  درد یا ناراحتی مبهم در سمت راست بالای شکم مشخص می شود. در صورتی که کبد چرب باعث التهاب و آسیب پیشرنده کبد شود می‌تواند منجر به بیماری پیشرفته کبدی یا سیروز شود.

 

دکتر حاتمی کبد چرب را شایع ‌ترین علت بیماری مزمن کبدی در کشورهای غربی برشمرد که شیوع آن بین ۱۰ تا بیش از ۴۰ درصد (بطور متوسط ۲۰ درصد) گزارش شده است و گفت: در ایران کبد چرب شیوع بالایی داشته و حتی از متوسط جهانی بالاتر است و طبق آمار موجود شیوع کبد چرب در ایران حدود ۴۰-۳۰ درصد در جمعیت بالای ۱۸ سال مشاهده شده است.

 

وی  شایع‌ ترین سن بروز کبد چرب را در دهه ۴ و ۵ زندگی عنوان کرد و افزود: این عارضه در مردان شایع‌تر است و برخی مطالعات نیز شیوع بالاتر کبد چرب در زنان را گزارش کرده‌اند. با توجه به سیر روزافزون شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان، به نظر می‌رسد که سن شیوع کبد چرب در حال کاهش است و افزایش شیوع کبد چرب در کودکان زنگ خطری است که باید توجه جدی به آن معطوف داشت. شیوه زندگی کم تحرک و استفاده روزافزون از تنقلات و غذاهای آماده پر کالری (فست فود) از عوامل مهم افزایش شیوع کبد چرب در کودکان و بزرگسالان می‌باشد.

 

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه؛ اضافه وزن و چاقی، دیابت، چربی خون بالا و سندرم متابولیک ازعوامل خطر عمده کبد چرب می‌ باشد. همچنین برخی بیماری‌ها از جمله کم کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، آپنه انسدادی در موقع خواب ممکن است با کبد چرب همراه باشند. برخی داروها نیز ممکن است باعث ایجاد کبد چرب شوند وعوامل ژنتیک و تفاوتهای قومی نژادی نیز در ایجاد کبد چرب نقش موثری دارند.

 

دکتر حاتمی با اشاره به اهمیت درمان کبد چرب اظهار داشت: کبد چرب در صورت عدم درمان علاوه بر این که ممکن است باعث آسیب پیشرونده کبدی، سیروز کبدی، نارسایی کبدی و بالاخره سرطان کبد شود به عنوان عامل خطر عمده برای بیماری‌های قلبی عروقی به شمار می‌رود.

 

وی نخستین و اساسی‌ترین اقدام درمانی برای کبد چرب را ورزش و کاهش وزن برشمرد و گفت: بیمارانی که اضافه وزن یا چاقی دارند باید با اصلاح شیوه زندگی خود، ورزش و رژیم غذایی به کاهش وزن خود مبادرت ورزند. در این افراد کاهش وزن سریع به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. بطوری که حتی ممکن است باعث تشدید آسیب کبدی شود. میزان توصیه شده مجاز برای کاهش وزن ۵/۰ تا یک کلیوگرم در هفته است.

 

دکتر حاتمی تاکید کرد: توصیه می‌شود این افراد روزانه حداقل ۴۵-۳۰ دقیقه ورزش متوسط (حداقل ۵ روز در هفته) داشته باشند. در درصدی از افراد که اضافه وزن و چاقی نیز دارند (حدود ۲۰-۱۰ درصد) ممکن است کبد چرب ایجاد شود که در این گروه نیز ورزش منظم به بهبود کبد چرب کمک می‌کند.

 

وی افزود: کنترل مناسب قند خون در بیماران دیابتی و کنترل فشار خون و چربی خون در این افراد اکیداً توصیه می‌شود. در برخی موارد نیز با تجویز پزشک استفاده از درمان دارویی ضروری است.

 

دکتر حاتمی در خاتمه سخنان خود به این افراد توصیه کرد: از مصرف غذاهای پرکالری (پرچرب و به ویژه پرکربوهیدرات) مانند فست فود، شیرینی جات و نوشابه‌های گازدار اجتناب کرده و اکیداً از مصرف الکل خودداری کنند. این بیماران میوه‌ها و سبزیجات تازه مصرف کرده و از مصرف بیش از حد میوه‌هایی که محتوای فروکتوز بالایی دارند خودداری نمایند. مصرف قهوه نیز در این بیماران با اثرات خوبی همراه است اما مصرف بیش از حد قهوه به هیچ وجه توصیه نمی ‌شود.