معاونت درمان: عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اینکه وجود آنتی بادی علیه ویروس کرونا در بدن فرد مبتلا به معنای غیر آلوده بودن فرد بیمار نیست، گفت: آنتی بادی کاملا خنثی کننده ویروس نیست و نمی توان به دلیل وجود آنتی بادی به بهبودیافتگان کرونایی مجوز تردد و رفتاری های پرخطر بدون رعایت پروتکل های بهداشتی در سطح جامعه را بدهیم.

 

دکتر مریم واعظ جلالی دکتری تخصصی ویروس شناسی پزشکی در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، با اشاره به این که الگوی سنی مبتلایان به کووید ۱۹ تغییر پیدا کرده است اظهارکرد: متاسفانه تعدادی از افراد جوانی که هیچ بیماری زمینه ای ندارند نیز با وخامت حال عمومی شدید به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کرده اند.

 

وی افزود: همه گیری ویروس کرونا و مطالعات اخیر نشان می دهد که کرونا تابع هیچ قانونی نیست و حتی ممکن است جوانان را با عوارض جدی روبه رو می کند.

 

 عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به این که تعداد ذرات ویروسی و میزان در تماس بودن افراد با آنها در عوارض بیماری ناشی از آن اثرگذار است خاطرنشان کرد: این ویروس توانایی آلوده کردن نوزادان، کودکان، جوانان و به طور کلی همه گروههای سنی جامعه را با عوارض مختلف دارد بنابراین ویروس کرونا همه افراد را در تمامی طیف های سنی  تهدید می کند.

 

پاسخ ایمنی فردی؛ تعیین کننده عوارض عفونی کووید ۱۹

وی تاکید کرد: به طور کلی بیماری زایی و عوارض عفونی کووید۱۹ به پاسخ ایمنی بدن هر فرد بستگی مستقیم دارد و این مهم با ژنتیک هر فرد در ارتباط است.

 

دکتر واعظ جلالی توضیح داد: ممکن است یک عامل ویروسی مشترک وارد بدن دو نفر شود و هر یک از این افراد پاسخ مختلفی در مواجهه با ویروس داشته باشند، به عبارت ساده تر یک ویروس مشترک می تواند دربدن یک نفر به عنوان عامل کشنده و تهدید کننده حیات تلقی شود و در بدن فرد دیگری بیماری بدون علامتی ایجاد کند.

 

وی گفت: کروناویروس جدید از خانواده ویروس هایی است که احتمالا نمی توان با پروتکلی مشترک افراد را درمان کرد بنابراین صرفا ژنتیک و سیستم ایمنی هر فردی در نحوه واکنش به بیماری می توانند در ادامه روند درمان نقش تعیین کننده داشته باشد.

 

این ویروس شناس خاطرنشان کرد: در رویارویی با کرونا اگر چنانچه سیستم ایمنی هر فردی با پاسخ مناسب وارد عمل شود این ویروس دفع می شود.

 

وی درباره وخامت بیماری کووید ۱۹ در افرادی که مبتلا به بیماری نقص سیستم ایمنی بدن هستند نیز گفت: ممکن است بخشی از سلولهای بدن این افراد مثل سلولهای ریه که بسیار شکننده است، زمانی که به کرونا آلوده می شود از بین برود. به این ترتیب بدیهی است شکلی که از عوارض بیماری کووید ۱۹ دیده می شود ناشی نحوه برخورد سیستم ایمنی بدن است.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: به معنی دیگر ویروس کرونا  نمی تواند به تنهایی باعث مرگ و میر و عوارض شدید بیماری باشد بلکه پاسخ  سیستم ایمنی فرد به بیماری می تواند عامل کشندگی این ویروس را بالاببرد.

 

وی با اشاره به این که شناسایی زوایای مختلف بیماری ناشی از کرونا نیازمند تحقیقات مستمر است، افزود: تحقیقاتی که بر پایه آنالیز ابعاد مختلف بیماری کووید ۱۹ باشد می تواند پاسخگوی نیازهای درمانی به این ویروس باشد.

 

وی ادامه داد: تا به امروز تمامی تحقیقات گواه این مطلب است که کرونا صرفا یک نوع ویروس است و به یک شکل از فردی به فرد دیگر منتقل می شود و صرفا همانند تمامی ویروس ها تغییرات کوچک ژنتیکی در سطح ماده این ویروس رخ داده است.

 

تفاوت مشخص و معناداری در رفتار ویروس مشاهده نشده است

این ویروس شناس توضیح داد: تنها زمانی تغییرات ویروس ها میتواند اهمیت ویژه ای داشته باشند که منجر به تغییر رفتار، ظاهر و عملکرد ویروس شوند. درحال حاضر می توان ادعا کرد که تفاوت مشخص و معناداری در نحوه رفتار ویروس از شروع پیک اول تا به امروز گزارش نشده است.

 

وی عادی انگاری بیماری را از جمله مهمترین عوامل ابتلای بیشتر جوانان به کرونا دانست و افزود: متاسفانه برخی افراد توصیه های بهداشتی را نادیده گرفته و این بیماری را شوخی تلقی می کنند همچنین برخی به دلیل طولانی شدن زمان همه گیری با این ویروس از رعایت توصیه های بهداشتی خسته شده اند، این مسایل می تواند فاکتورهای بالقوه ای برای افزایش آمار مبتلایان باشد.

 

دکتر واعظ جلالی ارتقای سطح آگاهی مردم از طریق اطلاع رسانی درست و به موقع را راه حل مناسبی برای کاهش بار بیماری کووید ۱۹ دانست و توضیح داد: رسانه ها و فعالان فضای مجازی باید از اشاعه شایعات و اخبار جعلی بپرهیزند و با تمام توان برای ارتقای سلامت جامعه فعالیت کنند.

 

وی تاکید کرد: وخیم تر شدن اوضاع ابتلا به کرونا می تواند اثرات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.

 

فراوانی مبتلایان؛ علت مشاهده تغییرات در عوارض کرونا

این ویروس شناس ادامه داد: از زمان اپیدمی ویروس کووید ۱۹ تا به امروز این ویروس تغییرات چندانی نداشته و بعضا تغییراتی که در عوارض بیماران مختلف گزارش می شود مربوط به فراوانی بیش از تصور مبتلایان به کرونا و واکنش مختلف افراد است.

 

وی با بیان این که شایع ترین علایم ویروس کووید ۱۹ ابتلا به بیماری تنفسی و احتمالا گوارشی است خاطرنشان کرد: همزمانی همه گیری برخی ویروس ها همانند ویروس های گوارشی با کرونا چالش های را پیش روی تشخیص، درمان یا کنترل آلودگی با این ویروس به وجود آورده است.

 

این ویروس شناس با اشاره به این که ویروس هایی که در طبیعت هستند قابلیت تغییر پذیری دارند توضیح داد: اگر چنانچه تغییراتی که در ژن های ویروس ها صورت می گیرد باعث تضعیف شدن قدرت همه گیری ویروس شود، ویروس می تواند با ایجاد تغییراتی با هدف قوی تر شدن و ماندگاری بیشتر در طبیعت تغییر ماهیت می دهد.

 

وی افزود: در حال حاضر تعداد محققانی که ماده ژنتیکی ویروس را مورد ارزیابی قرار داده اند متعدد هستند و این مهم اطلاعات بانک ژنی کرونا ویروس را روز به روز غنی تر می کند.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه ضمن یادآوری این مطلب که ویروس ها صرفا در بدن موجوات زنده بقا دارند، تاکید کرد: برای بررسی واکنش و ماندگاری ویروس باید ویروس را بر روی سلول زنده، بدن حیوان زنده و یا در موارد نهایی و کسب مجوزهای اخلاقی در بدن افراد داوطلب آزمایش کنیم.

 

دکتر واعظ جلالی  افزود: نتیجه آزمایشات ویروس کرونای جهش یافته در سلولهای زنده گواه این مطلب است که این ویروس ها پس از ورود به بدن موجود زنده عفونی تر می شوند و یا دامنه گسترش تولید ویروس در بدن بیشتر می شود.

 

وی گفت: نتیجه برخی آزمایشات و بررسی های الگو های ریاضی بر روی ویروس عامل بیماری کووید نشان می دهد جهش در این ویروس  به شکلی رخ می دهد که میتواند از آنتی بادی ها نیز عبور کند البته باید این موضوع را یادآوری کنیم که خانواده ویروس کرونا این توانمندی را دارد که به نحوی پادتن ها را شکست دهند و به همین دلیل است که پاسخ ایمنی سلولی هر فردی برای مهار ویروس از اهمیت بالایی برخوردار است.

 

وی ادامه داد: با فعال شدن پاسخ ایمنی سلولی اگر چنانچه این واکنش طبیعی بدن غیرقابل کنترل و باشدت رفتار کند می تواند سلول های آلوده و در مواردی ارگانهایی از بدن را از بین ببرد.

 

وی با اشاره به این که مقایسه عوارض و واکنش های بدن افراد نسبت به مواجهه با این ویروس به هیچ عنوان فاکتور قابل قبولی برای فرضیه تغییر شکل و یا جهش ژنتیکی ویروس نیست توضیح داد: به طور مثال از دست دادن حس بویایی و چشایی میتواند واکنش طبیعی بدن یک فرد به ویروس کرونا باشد و ابتلای فرد دیگری به همین بیماری ممکن است علائم دیگری مثل مشکلات گوارشی و یا تنفسی را در پی داشته باشد، این موضوع به این معنی نیست که ویروس تغییراتی داشته یا دچار جهش شده بلکه احتمالا واکنش طبیعی بدن هر فرد برای مقابله با این ویروس متفاوت بوده است.

 

وی تاکید کرد: برای اظهار نظر قطعی در این زمینه باید مطالعات علمی مورد استناد قرار بگیرند که از نظر علمی ثابت کند که ویروس بدلیل جهش ژنتیکی یا تغییر شکل خود توانایی بیماریزایی متفاوتی پیدا کرده است و بنابراین، این مطالعات باید در سطح آزمایش های معتبرمورد تایید باشند.

آیا کرونا ویروس جدید عفونی تر شده است؟

وی  با استناد به برخی مطالعات جهانی درباره سویه  جهش یافته کرونا ویروس خاطرنشان کرد: این مطالعات نشان می دهد ویروسی که احتمالا در حال حاضر در حال چرخش است سویه جهش یافته  کروناست ولی با این مشخصه که بر شدت عوارض آن اضافه یا کم نشده است.

 

وی توضیح داد: علائم بیماری ویروس جهش یافته کرونا تغییری نداشته است و صرفا بیماری عفونی تر بوده چرا که تعداد بیشتری ویروس در بدن مبتلایان تکثیر شده است و این در مورد توانایی ویروس هوشمندی نظیر کرونا بدون تردید غیر قابل تصور نیست.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: به طور کلی و در نهایت نسخه های توانمند و جهش یافته ویروس ها در طبیعت ماندگار می شوند و این جهش ها باید به شکلی باشد که ویروس در طبیعت باقی بماند.  

 

وی خاطرنشان کرد: ویروس کرونا مدام در حال چرخش میان میزبانان زنده خود است و بنا ندارد تمامی این میزبان را قربانی کند چرا که همانند سایر ویروسها هوشمند است و تمایل به بقا دارد بنابراین تمامی افرادی که به کرونا مبتلا می شوند لزوما با عوارض شدید و یا مرگ و میر روبرو نمی شوند و به این شکل بقا و ماندگاری این ویروس در طبیعت تضمین می شود.

 

این ویروس از چنگ آنتی بادی هم جان سالم به در می برد!

این ویروس شناس در بخش دیگری از مصاحبه، درباره میزان اهمیت بررسی آنتی بادی کرونا در بدن افراد توضیح داد: اگر چنانچه معیار تشخیص آنتی بادی ها باشد، ظاهرا مشکلاتی ایجاد می شود، چرا که ویروس کرونا توانمندی این را دارد که توسط آنتی بادی ها خنثی نشود و به این ترتیب حتی تشخیص ویروس هم با اشکال روبرو شود.

 

وی ادامه داد: ویروس ها خصوصا ویروس کووید ۱۹ بر اساس ساختارهایی که دارد از خود واکنش نشان می دهند و اگر چنانچه صرفا تشخیص را بر اساس جستجوی آنتی بادی ها در بدن افراد قرار دهیم راه به جایی نمی بریم چرا که ویروس ممکن است واکنش های جدید برای فرار از آنتی بادی از خود نشان می دهند.

 

دکتر واعظ جلالی درباره افزایش ابتلای موارد کرونا در کودکان نیز توضیح داد: یکی از عمده ترین دلایل تغییر رفتاراجتماعی افراد جامعه  است و اگر در بازه زمانی ادعا می شد کودکان دچار کرونا نمی شوند کاملا اشتباه و باوری غلط بود، چرا که کودکان نیز همانند بزرگسالان به کرونا مبتلا می شوند و یکی از دلایل کاهش آمارآلودگی در کودکان صرفا به دلیل پایین بودن سطح تماس کودکان با ویروس بوده است.

 

وی تاکید کرد: با بالارفتن آمار مبتلایان شاهد افزایش آمار کودکان مبتلا به کرونا نیز هستیم  و این موضوع با افزایش آمار مبتلایان و تنوع  در پاسخ به بیماری در ارتباط مستقیم است.

 

این ویروس شناس ادامه داد: پاسخ ایمنی می تواند یکی از مهمترین فاکتورها در تعیین سرنوشت یک عفونت ویروسی باشد به همین دلیل حتما ژنتیک افراد نیز اهمیت دارد.

 

وی گفت: یکی از مهمترین مواردی که در مورد کرونا مطرح است همه گیری این ویروس در سطح جهانی است به شکلی که نسلهای این ویروس در گوشه گوشه دنیا با شباهت بسیار زیاد از نظرتنوع ژنتیکی، خصوصیات ساختمانی و نیز عوارض بیماری در بدن میزبان در حال چرخش است.

مشابهت ژنتیکی ویروس کرونا در سراسر دنیا

دکتر واعظ جلالی خاطرنشان کرد: غربالگری مبتلایان به ویروس کووید نشان از این دارد که ویروسی که بطور مثال در ووهان چین، فرانسه، ایران و یا در آمریکا در حال چرخش است تقریبا با علائم و عوارض مشابه و بالاترین سطح تشابهات ژنتیکی، افراد را درگیر می کند.

 

وی درباره تولید واکسن و تلاش هایی که برای تولید واکسن انجام شده نیز توضیح داد: به طور کلی واکسن ها در این خانواده ویروسی می تواند ایمنی کوتاه مدت ایجاد کند و این موضوع که آنتی بادی ها تا چه میزان قدرت مهار ویروس را دارند باید طبق مطالعات و نتایج تحقیقات مشخص شود.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه ایجاد ایمنی کوتاه مدت در کرونا ویروس ها توسط واکسن ها را یکی از احتمالات مطرح شده در زمینه تولید واکسن این بیماری دانست و خاطرنشان کرد: حتی ایجاد ایمنی کوتاه مدت در افراد نیز می تواند کاهش بار بیماری در سطح جامعه و در ادامه کاهش فشار کاری کادر بهداشت و درمان را در پی داشته باشد.

 

وی تاکید کرد: ایجاد و تولید واکسن برای بیمارانی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند می تواند راه حل مناسبی باشد.

 

وی با بیان این که تولید داروهای موثر مقابله با کرونا ویروس می تواند روزنه امیدی برای کاهش عوارض این ویروس باشد خاطرنشان کرد: با توجه به این که این ویروس از مولکولهای زیادی برای ادامه بقای خود استفاده می کند، به نظر می رسد کشف و تولید دارویی موثر برای مهار این مولکولها و درمان مبتلایان موثرترو دست یافتنی ترباشد.

 

وی با تاکید بر این که ویروس کووید ۱۹ برای بقای خود نیازمند رسیدن به تعادل لازم با میزبان خود در طبیعت است خاطرنشان کرد:  رفتار این ویروس در مقایسه با اعضای مشابه خانواده خود مثل ویروس سارس و یا مرس  نشان می دهد آینده روشن و دقیقی نمی توان برای چگونگی بقا یا از بین رفتن کامل این ویروس پیش بینی کرد، چرا که نتیجه این تحقیقات نیازمند بررسی ابعاد مختلف زندگی ویروس کرونای جدید است و متاسفانه اطلاعات برای بررسی روند تکاملی ویروس اندک است.

 

وی توضیح داد: در حال حاضر بیشترین اولویت کادر بهداشت و درمان تشخیص به موقع بیماران مبتلا به کرونا و ارائه درمان مناسب است.

 

وی گفت: باید مطالعات تکاملی درباره تغییرات ویروس کرونا در بالاترین سطح انجام شود به طور مثال مشخص شود ویروس بعد از چند بار تغییر و ابتلای موارد جدید دچار جهش می شود؟

 

وی از اظهارامیدواری برخی محققان و کارشناسان نسبت به ضعیف شدن کرونا همانند ویروس سارس و مرس خبر داد و افزود: به نظر می رسد رسیدن جامعه به سطح ایمنی بالا می تواند میزان چرخش ویروس را کاهش دهد.

 

تست های سرولوژی تعیین کننده مصونیت از بیماری نیست

وی ادامه داد: هنوز مطالعات دقیقی در مورد افرادی که برای بار دوم مبتلا به کرونا شده اند و یا این که چه عوارضی را تجربه کرده اند وجود ندارد و تست های سرولوژی به هیچ عنوان نمی تواند این اطمینان کامل را به افراد بدهد که در مقابل بیماری مصون هستند یا خیر.

 

این ویروس شناس تاکید کرد: هنوز در سراسر دنیا این مساله که آنتی بادی های ضد ویروسی به عنوان تله ای برای به دام انداختن ویروس به حساب بیاید مورد تایید قطعی  نیست و این موضوع که آیا می توان به نتایج آزمایشات کیت های تشخیصی بر پایه سرولوژی اکتفا کرد هم نیازمند بررسی، مطالعه و شناخت زوایای مختلف این کرونا ویروس جدید است.

 

وی خاطرنشان کرد: ترسیم نقشه راه ایمنی در مقابل ویروس کرونا نیازمند بررسی دقیق تر و مطالعات بیشتر است.

 

وی در بخش دیگری درباره هوابرد بودن ویروس کرونا نیز توضیح داد: برخی از دانشمندان سراسر دنیا مقالاتی را منتشر کرده اند که افراد مبتلا که در فضاهای سرپوشیده بوده اند، ویروس کرونا را به سایرین منتقل کرده اند بنابراین از این تحقیقات اینگونه برداشت می شود که در گام اول باید فاصله ایمنی خصوصا در فضاهای سرپوشیده به بیش از ۱,۵ متر برسد ضمن این که احتمالا انتقال کرونا در فضاهای سرپوشیده از طریق هوا به بالاترین حد خود خواهد رسید.  

نترسید، کرونا از پنجره وارد خانه تان نمی شود!

دکتر واعظ جلالی توضیح داد: تاکید برهوابرد بودن کرونا به این معنی نیست که رفتارهای وسواس گونه، اضطراب و  ترس از ابتلای بیماری در مردم افزایش یابد به طور مثال برخی از مردم ترس باز کردن در و پنجره ها را دارند. هوابرد بودن ویروس به این معنی است که در فضاهای مسقف و سرپوشیده می تواند آلودگی اتفاق بیفتد و این هم به این دلیل است که جابجایی و تعویض هوا وجود ندارد.

دریچه های متعدد کولر در یک ساختمان؛ بستری خطرناک برای انتشار آلودگی

وی درباره هواسازها و کولرهای گازی نیزگفت: کولرهای گازی می تواند در فضاهای سربسته منبع آلودگی باشد، هم چنین هواسازهایی که دریچه های متعددی هم دریک ساختمان دارند و صرفا با مکش هوای اتاقها و چرخش آن در محیطهای مختلف، هوا را خنک می کنند نیز می تواند به راحتی آلودگی را منتشر کند بنابراین باز بودن پنجرها با هدف جریان یافتن هوای تازه ضرورت دارد.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه در پایان هشدار داد: باید مطالب مربوط به بیماری از منابع و مراجع رسمی و علمی در دسترس مردم قرار گیرد و از ایجاد هرگونه ترس بی مورد و دامن زدن به شایعات در باره نحوه انتشارآلودگی در بین افراد بپرهیزیم. رعایت پروتکل های بهداشتی نظیررعایت فاصله فیزیکی، استفاده از ماسک، شستشوی مکرر دستها و عدم حضور در محیط های شلوغ و همچنین رعایت شرایط قرنطینه در صورت ابتلا می تواند از مهمترین راهبردهای کنترل این بیماری باشد.