ويروس شناس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به آنچه درمورد وجود دو سويه خفيف و  قوي در کویید ۱۹ گفته می شود تصريح کرد: برخي افراد با برداشت اشتباهي که از يک مقاله چيني در مورد کوييد ۱۹ داشته اند اين باور را در بين عموم اشاعه داده اند که این ویروس دو سويه متفاوت دارد که يک سويه آن باعث يک بيماري خفيف و يک سويه آن باعث نوع حاد بيماري مي شود، در حالي که چنين چيزي از نظر علمي تاييد نشده و ممکن است انتشار غلط آن در بين مردم جامعه باعث حساسيت زدايي نسبت به مراقبت هاي بهداشتي شود. 

 

معاونت درمان به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی / دکتر مریم واعظ جلالی با تاکيد بر اينکه افراد نبايد خارج از حيطه تخصصي خود اظهار نظر کنند يادآور شد: اين اظهار نظرها تبدیل به شايعه شده و این شایعات به تدريج براي جامعه يک حقيقت علمي می شوند و آن زمان دیگر نمي توان آنها را کنترل کرد.

 

وي توضيح داد: برخي فکر مي کنند تنها کساني به علت بيماري کروناي جديد در بيمارستان ها بستري مي شوند که نوع حاد ويروس را گرفته اند و خطري باقي مردم را تهديد نمي کند در حالي که منبع اين اخبار به مطالعه اي در چين بر مي گردد که در آن محققان ۱۰۳ ويروس کوييد ۱۹ را از نظر ژنتيکي بررسي و در آن چند جهش را مشخص و بر اساس اين جهش ها ويروس را به دو دسته تقسيم کرده اند.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي ادامه داد: در اين مطالعه قيد شده است که ۷۰ درصد ويروس هايي که بررسي کرده اند سويه ال دارد، يعني از آن نوعي است که مي تواند از انساني به انسان ديگر منتقل شود و ۳۰ درصد سويه اس دارد و از آن نوعي است که مستقيما از منشا حيواني وارد بدن انسان شده است.

 

مقاله نامعتبری که جدی گرفته شد

 

وي افزود: در اين مطالعه خطاي علمي رخ داده است زيرا علي رغم اينکه به طور انتخابي ۷۰ درصد ويروس هاي بررسي شده از نوع ال بوده است، اين طور نتيجه گيري کرده اند که نوع ال که نوع خفيف تر است در حال شيوع و گسترش است و به همين خاطر نبايد در مورد اين بيماري زياد نگران بود.

 

دکتر واعظ جلالی تصريح کرد: محققاني از انگلستان از سايت ژورنالي که اين مقاله را منتشر کرده درخواست کرده اند که اين مقاله را از دسترس خارج کند زيرا اشتباه بسيار فاحشي در آن رخ داده است.

 

وي توضيح داد: ويروس هايي که ماده ژنتيکي آن ها شبيه به کروناست، توانمندي تغيير دارند زيرا مي خواهند مانند تمام موجودات زنده در طبيعت پايدار بمانند و بايد براي اين پايداري خود را مطابق با طبيعت تغيير دهند.

 

تغییرات پی در پی؛ تاکتیک ویروس ها برای بقا

 

عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي افزود: زماني که زندگي ميزبان ويروس کوييد ۱۹ يعني خفاش تهديد شد، اين ويروس مجبور شد براي ادامه بقاي خود آنقدر تغيير کند تا ميزبان جديدي مانند انسان را براي ادامه حيات خود انتخاب کند.

 

دکتر واعظ جلالی با اشاره به تغييرات ويروس ها اظهار کرد: تغييرات ويروس ها به دو دسته تقسيم مي شود، این تغییرات يا به نفع ويروس و يا به ضرر آن است، ويروس نمي توند تصميم بگيرد که دقيقا يک جايگاه خاص را در خود تغيير دهد، بنابر این بايد اول اين تغيير را در خود ايجاد کند تا نتيجه بگيرد اين تغيير چه دستاوردي دارد.

 

وي با بيان اينکه در اين تغييرات يک مکانيسم انتخابي رخ مي دهد، توضيح داد: يعني ويروس هايي که تغييرات بهتري انجام داده اند سالها در طبيعت باقی می مانند و ويروس هايي که تغييرات بدي کرده اند ممکن است نابود شوند.

 

اين ويروس شناس با بيان اينکه از تغييرات ويروس ها براي توليد واکسن نيز استفاده مي شود، گفت: براي مثال واکسن سرخجه و سرخک ويروسي است که تغييرات آن را ضعيف کرده است.

 

وي افزود: دسته بندي اين تغييرات بر اساس يک مطالعه کوچک ۱۰۳ موردي و پيش بيني الگوي آن مکانيسم درستي نيست زيرا در حال حاضر با اطلاعات موجود چنين پيش بيني امکان پذیر نیست.

 

دکتر واعظ جلالی تاکيد کرد: دسته بندي ويروس کوييد ۱۹ به دو سويه اس و ال يعني خفيف و ضعيف يک شايعه بي اساس است و محققان بر اين باورند که ممکن است در حال حاضر مقالاتي منتشر شود که به خاطر اضطرار در شرايط فعلي بدون طي کردن مراحل داوري و اعتبار سنجي وارد فضاي علمي شود.

 

عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي تاکيد کرد: اظهار نظرهايي که در مورد شيوع بيشتر نوع خفيف کوييد ۱۹ انجام مي شود از نظر مجامع علمي قابل قبول نيست.

 

عدم بررسی علائم بالینی بیماران؛ اشتباهی دیگر در مقاله چینی

 

وي تاکيد کرد: در اين مقاله چيني وضعيت باليني بيماراني که ويروس آن ها مورد مطالعه قرار گرفته، بررسي نشده است و مشخص نيست که آيا فردي که دچار سويه خفيف اين ويروس شده دچار علائم و بيماري خفيفي هم شده است يا خير.

 

اين ويروس شناس افزود: ويروس تصادفا دچار جهش مي شود و اين جهش ها در طبيعت انتخاب مي شوند و بر اساس الگوهاي بيماري هاي ويروسي ديگر که همه گير شده اند، انتظار داريم که ويروس در بدن افراد مختلف تغيير کند.

 

دو راهی بر سر هم زیستی با میزبان خود یا نابودی!

 

دکتر واعظ جلالی ادامه داد: ويروس قصد ندارد تمام ميزبان هاي خود را از بين ببرد زيرا در اين صورت در نهايت خودش هم از بين مي رود و ما بر اساس هوشمندي که از ويروس ها سراغ داريم پيش بيني مي کنيم ويروس آنقدر تغيير مي کند تا در نهايت بتواند به يک هم زيستي مسالمت آميز برسد.

 

وي اضافه کرد: اين اتفاق زماني رخ مي دهد که سابقه برخورد با اين ويروس در جامعه ايجاد مي شود و پاسخ ايمني در بدن افراد به وجود مي ايد و تعداد افرادي که در جامعه با ويروس برخورد می کنند زياد شده و در آن زمان همه گيري خاموش مي شود.

 

وي با اشاره به تجربه شيوع سارس در سال ۲۰۰۳ گفت: برای مثال سارس همچنان وجود دارد اما ديگر نمي تواند همه گيري ايجاد کند و گزارشی از شیوع جدی آن دیده نمی شود.

 

اين متخصص با بيان اينکه در حال حاضر ده ها کشور در جهان به اين ويروس آلوده شده اند، گفت: اکنون در اوج اين اپيدمي هستيم و انتظار داريم که اين ويروس انقدر تغيير پيدا کند که در نهايت نه شدت همه گيري اوليه را داشته باشد و نه از بين برود.

 

کویید ۱۹ باز هم مهمان ناخوانده ما می شود؟

 

دکتر واعظ جلالی با بيان اينکه در سالهاي آينده هم بروز بيماري کوييد ۱۹ دور از انتظار نيست، افزود: اما در آن زمان بيماري کوييد ۱۹ با بيماري فعلي تفاوت خواهد داشت و محققان بر اساس اپيدميولوژي ملکولي ويروس بايد بررسي کنند که تکامل ويروس چگونه خواهد بود.

 

وي تاکيد کرد: نمي توان بر اساس رفتار فعلي ويروس انتظار داشت که خود به خود حذف شود،  در مقاله چيني مذکور، پيش بيني شده که ويروس خود به خود حذف مي شود در حالي که اين طور نيست و ويروس براي پايداري خود را تغيير مي دهد.

 

کشف واکسن؛ تنها راه ریشه کنی کویید ۱۹

 

اين ويروس شناس با بيان اينکه با مداخلات انساني مانند توليد واکسن مي توان ويروس را حدف کرد، توضيح داد: براي مثال ويروس آبله به طور کلي ريشه کن شده است اما اين اتفاق با واکسن رخ داده است. 

 

  تبار کویید ۱۹ را بشناسید

 

خانواده کرونا ویروس ها شامل گروهی از ویروس ها می شوند که توانایی ایجاد بیماری را در انسان ها و حیوان ها دارند و عامل تعدادی از سرماخوردگی های هرساله ما نیز تعدادی از همین کرونا ویروس ها هستند.

 

وی با بیان اینکه کرونا ویروس ها می توانند دسته های مختلفی از جانوران از جمله انسان ها را در طبیعت آلوده کنند، افزود: گروه های مختلفی از جانوران وحشی و اهلی در معرض آلودگی با کرونا ویروس ها قرار دارند.

 

این ویروس شناس با بیان اینکه کرونا ویروس جدید که اول به عنوان کرونا ویروس ووهان شناخته شد، بعد کویید ۲۰۱۹ نامیده شد، گفت: این ویروس هفتمین عضو از اعضای خانواده کروناست که می تواند انسان را آلوده کند.

 

 آیا اقوام کویید ۱۹ تا به حال با انسان ها سر و کار داشته اند؟

 

دکتر واعظ جلالی افزود: در خانواده کرونا ویروس هایی مانند ویروس ۲۲۹E و یاOC۴۳ به عنوان ویروس های ایجاد کننده سرماخوردگی شناخته شدند و به تدریج با ورود ویروسی مانند سارس که عامل بیماری حاد دستگاه تنفسی است و ویروس مرس که به عنوان عامل بیماری حاد دستگاه تنفسی در خاور میانه شناخته شده، تعداد ویروس هایی از این خانواده که می توانستند انسان را آلوده کنند زیاد شد و در حال حاضر کویید ۲۰۱۹ به عنوان ویروسی که توانایی انتقال انسان به انسان را پیدا کرده وارد جامعه بشری شده است و توانسته آلودگی فراگیری را ایجاد کند.

 

کویید ۱۹؛ ویروسی از خانواده تاج دار ها

 

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: خانواده کرونا ویروس ها، ویروس هایی را در برمی گیرند که در زیر میکروسکوپ الکترونی در اطرافشان تاج هایی دیده می شود و ترجمه لغوی این تاج ها کرونا نامیده می شود.

 

وی با بیان اینکه سایز این ویروس ها بزرگ است، توضیح داد: این ویروس ها علاوه بر سایز بزرگ، ظرفیت ژنتیکی بالایی دارند و امیدهای زیادی وجود دارد که بتوانیم در کرونا ویروس ها دست ورزی های ژنتیکی انجام دهیم تا بتوانیم از آن ها برای درمان به عنوان حامل های دارو استفاده کنیم.

 

نسبت خانوادگی ویروس ها چگونه تشخیص داده می شود؟

 

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: در ویروس شناسی برای قرار دادن ویروس ها در یک خانواده معیارهایی مانند نوع بیماری های ایجاد شده، راه انتقال، شکل ویروس و شباهت در پاسخ ایمنی وجود دارد و یکی از راه های بسیار مناسب برای قرار دادن ویروس ها در یک خانواده تقسیم بندی بر اساس ژنتیک است و ویروس هایی که از نظر ژنتیکی تا حد مشخصی به یکدیگر شباهت دارند در یک خانواده قرار می گیرند.

 

نزدیک ترین اقوام کویید ۱۹ را بشناسید

 

دکتر واعظ درباره اینکه کویید ۱۹ با کدام یک از ویروس ها نیای مشترک دارد، توضیح داد: در این خانواده ویروسی مانند سارس وجود دارد که توانسته عامل عفونت حاد دستگاه تنفسی باشد و در افراد با سن بالا ریسک مرگ ۵۰ درصدی را ایجاد کرده است، بنا بر این کویید ۱۹ از نظر علائم بیشترین شباهت را با سارس داشته است.

 

این ویروس شناس با اشاره به وجود آمادگی ذهنی برای رویارویی با کویید ۱۹ در پی شیوع سارس و مرس در سالهای گذشته، تصریح کرد: مقایسه این ویروس کرونای جدید با سارس نشان می دهد که این دو ویروس حدودا ۸۰ درصد به یکدیگر شباهت دارند و شباهت این ها با ویروس هایی که از حیوانات جدا می شوند نیز بسیار زیاد است، یعنی این ویروس جدید از نظر ژنتیکی هم به سارس شباهت دارد و هم به ویروسی که از خفاش جدا شده است.

 

پای کویید ۱۹ چگونه به زندگی انسان ها باز شد؟

 

وی درباره مخزن و میزبان این ویروس توضیح داد: این ویروس در آغاز در استان ووهان چین و بازار ماهی فروش ها گزارش شد و در این بازار افرادي تردد مي کردند که مبتلا به ذات الريه شده و هيچ علت مشخصي براي ذات الريه آن ها به دست نیامده بود و ويژگي مشترک تمام اين افراد از نظرمدل زندگي، تردد در آن بازار بود.

 

وي ادامه داد: به نظر مي رسد که اين ويروس اولين بار توانسته است با جهش ژنتيکي از ميزباني که در طبيعت داشته و احتمالا اين ميزبان خفاش و يا مورچه خوار فلس دار بوده است، در  بدن انسان تکثير پيدا کند و آلودگي ايجاد کند.

 

اين ويروس شناس با بيان اينکه اين ويروس علاوه بر ورود به بدن انسان، توانسته در بدن انسان ها زندگي و عفونت ايجاد کند، درباره ساختار اين ويروس از نظر ماندگاري در محيط توضيح داد: تا کنون تحقيقات خيلي کمي در مورد کوييد ۱۹ انجام شده است اما سابقه تحقيقات روي سارس و مرس وجود دارد بنابر اين پاسخ به اين سوال مبني بر مطالعاتي است که روي پايداري ويروس سارس و مرس بر روي سطوح مختلف انجام شده است.

 

حفظ چهره؛ مهمترین هنر ویروس ها برای پایداری در محیط

 

وي با بيان اينکه ويروس ها خارج از سلول زنده توانايي تکثير ندارند و تنها هنري که براي پايداري مي توانند از خود نشان دهند حفظ شکل و قيافه اصلي آن هاست، ادامه داد: علت توانمندي ويروس براي باقي ماندن بر سطوح اين است که ويروس در سطح خود ملکول هايي مانند يک کليد دارد و بر سطح سلول های بدن ما که قرار است ويروس در آن ها تکثير پيدا کند ملکول هایی شبیه به کلید وجود دارد و اگر اتصال قفل و کليد اتفاق بيفتد ويروس مي تواند در سلول تکثير پيدا کند و رطوبت و سرما باعث مي شود که ويروس شکل اصلي خود را در محيط حفظ کند.

 

اين عضو هيئت علمي افزود: در گرما شکل اين کليد عوض مي شود و اگر مدت زيادي خارج ازسلول باقي بماند به علت تغيير شکل توانايي حيات در سلول زنده را از دست مي دهد و ويروس ها نمي توانند هميشه پايدار باقي بمانند و براي پايداري احتياج دارند که در محيط مناسب قرار بگيرند زيرا در غير اين صورت بعد از مدتي غيرفعال مي شوند.

 

دکتر واعظ جلالی با بيان اينکه براي غيرفعال کردن ويروس نبايد به دنبال روش خاصي گشت ، گفت: مي توان با پختن يک ماده غذايي آلوده و يا جوشاندن آب آلوده به ويروس، ويروس را غيرفعال کرد زيرا پروتئين سطح ويروس غيرفعال شده و کليد خود را از دست مي دهد.

 

اين ويروس شناس ادامه داد: پايداري ويروس ها بر روي سطوح از چند ساعت تا چند روز است و بر اساس ويژگي هاي غشايي خود ميزان پايداري آن ها متفاوت است.

 

کلید ویروس را چگونه غیرفعال کنیم؟

 

وي با بيان اينکه ويروس هایی که پوشش دارند از جمله هپاتيت نوع بي، سي، اچ آي وي، کرونا ويروس و عامل تبخال، نسبت به شرايط محيطي حساس تراند ، افزود: از آنجايي که پوشش اين ويروس ها از نوع چربي است حلال چربي مي تواند آن ها را غيرفعال کند و استفاده از حلال هاي چربي مانند صابون مي تواند کليد را از ويروس بگيرد.

 

دکتر واعظ جلالی ادامه داد: تحقيقات نشان داده اين ويروس ها به علت پوشش در محيط پایداری ندارند و این نوع ويروس های پوشش دار تنها از چند ساعت تا پنج روز مي توانند شکل اصلي خود را در محيط حفظ کنند.

 

 وي افزود: تحقيقات در مورد پايداري ويروس ها بر روي سطوح مختلف نشان داده است که کرونا ويروس ها بر روي کاغذ حدود چهار ساعت زنده مي ماند زيرا کاغذ رطوبت را مي گيرد و ويروس را غير فعال مي کند.

 

دکتر واعظ جلالی با بيان اينکه این نوع ويروس بر روي دستکش جراحي نيز بعد از چند ساعت غير فعال مي شود يادآور شد: اما ويروس کرونا بر روي سطح فلز پايداري بيشتري دارد.

 

آیا نقره خاصیت ضد ویروسی دارد؟

 

 عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با بيان اينکه فلزاتي مانند نقره تنها در صورتي مي توانند ويروس را جذب کنند که فعال باشند تا يون هاي آنان ويروس را جذب کند، تصريح کرد: نقره اي که در ساختار ظرف و سطوح استفاده شده است چنين خاصيتي ندارد و تنها نقره اي چنين خاصيتي دارد که در محيط آزمايشگاهي با آن کار انجام مي شود.

 

وي با بيان اينکه ويروس بر روي سطح فلزي مي تواند تا پنج روز زنده بماند گفت: تحقيقات خيلي زيادي در مورد پايداري ويروس کرونا بر روي پارچه انجام نشده است اما بر روي پلاستيک مي تواند تا چند روز باقي بماند و بنابر اين لازم است براي جلوگيري از ابتلا به ويروس در مورد پارچه هم احتياط شود.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه وجود ويروس هاي نوپديد را يکي از معضلات قرن فعلي عنوان کرد و گفت: با توجه به اينکه ۷۰ درصد ويروس هاي نوپديد منشا حيواني دارند، بايد به اين مسئله توجه کنيم که اهميت به طبيعت بسيار ضروري است و مسئله محيط زيست نبايد يک موضوع حاشيه اي در نظر گرفته شود.

 

ویروس های نوپدید؛ انتقام طبیعت از بشر!

 

اين ويروس شناس تاکيد کرد: يکي از مسائل مهم در مورد ويروس هاي نوپديد تغيير سبک زندگي انسان هاست زيرا انسان ها هر روز بيشتر از روز قبل در طبيعت دخالت کرده اند و اکوسيستم هاي طبيعت را به خاطر منافع دستکاري کرده و سطح تماس خود را با آن ها افزايش داده اند در نتيجه ويروس ها که موجودات هوشمندي هستند تغيير کرده و توانسته اند ميزبان هاي جديدي براي خود پيدا کنند.

 

وي ادامه داد: زماني که ميزبان هاي جانوري از ويروس ها گرفته شوند ويروس ها مجبور اند براي پايداري در محيط خود را تغيير دهند.

 

اين ويروس شناس با بيان اينکه برخي از اين تغييرات به ضرر ويروس و برخي از آن ها به نفع ويروس است يادآور شد: به همين خاطر اين ويروس کروناي جديد با جهش توانسته از خفاش و يا مورچه خوار به انسان برسد.

 

وي درباره درگيري حيوانات اهلي با کوييد ۱۹ توضيح داد:  در مورد حيوانات خانگي بايد آسوده خاطر بود زيرا حيوانات خانگي معاينه پزشکي مي شوند و وارد طبيعت نمي شوند اما از آنجايي که کرونا ويروس ها مي توانند حيواناتي مانند اسب را نيز آلوده کنند بنابر اين بهتر است که منتظر تحقيقات بيشتر بر روي اين موضوع بمانيم.

 

آیا حیوانات خانگی می توانند میزبان کویید ۱۹ باشند؟

 

وي با بيان اينکه احتمال آلودگي حيوان خانگي مانند گربه به کوييد ۱۹ خيلي ضعيف است، گفت: نباید نگران آلودگی گربه به این ویروس باشیم زیرا آلودگي به اين ويروس مشروط بر آن است که کوييد ۱۹ در مدت زمان کوتاهي آنقدر تغيير کند که بتواند میزبان خود را تغییر داده و آن را آلوده کند که این مسئله اين تغيير نيازمند سالها زمان است.

 

پیشبینی دانشمندان در مورد ظهور کویید ۱۹!

 

دکتر واعظ جلالی با اشاره به برخي مقالات علمي که در سال ۲۰۱۳ در مورد کرونا ويروس ها منتشر شده است توضيح داد: در اين مقالات اشاره شده است که ويروسي مشابه کوييد ۱۹ از خفاش جدا شده است و با توجه به خصوصيات ژنتيکي که دارد توانايي انتقال به انسان ها را هم دارد.

 

همه اعضای یک پیکریم...

 

وي تاکيد کرد: اين مسئله مويد آن است که نبايد نسبت به طبيعت بي تفاوت بود زيرا زندگي همه انسان ها وابسته به يکديگر است و در حال حاضر به خاطر حجم بي شمار سفرهايي که روي کره زمين انجام مي شود اندازه زمين کوچک شده و به همين خاطر مي توان در مدت کوتاهي ويروس ها را بر روي کره زمين جا به جا کرد.

 

منتظر بیماری های ویروسی جدید باشیم!

 

وي با هشدار نسبت به احتمال جابه جايي ويروس هايي که در بدن بندپايان وجود دارد و مي توانند با بارهايي که در سفرها جابه جا مي شود از محيطي به محيط ديگر انتقال يابند،گفت: با توجه به اتفاقاتي که در دوره کنوني رخ مي دهد با ويروس هاي نوپديد زيادي رو به رو خواهيم شد.

 

اين ويروس شناس افزود: از سال ۲۰۰۹ تا کنون سازمان بهداشت جهاني شش بار نسبت به بيماري هاي ويروسي و نوپديد هشدار داده است و اپيدمي بيماري هايي مانند ابولا، سارس و کوييد ۱۹ نشانگر حائز اهمیت بودن توجه به بیماری های ویروسی است.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر ضرورت توجه بیشتر به مبحث ویروس شناسی و تحقیقات در این زمینه، یادآور شد: با توجه به اینکه از سال ۲۰۰۹ تا کنون  شش تذکر سازمان جهانی بهداشت در مورد بیماری های ویروسی بوده است، اگر مراکز تحقیقاتی بیشتری با تجهیزات کافی در حوزه ویروس شناسی فعالیت کرده، همکاری متخصصان این حوزه در کشور با سازمان جهانی بهداشت توسعه یافته و با توجه به توان محققان و دانشگاهیان امکانات لازم برای تشخیص ویروس های نوپدید فراهم شود، می توان با آمادگی بیشتری در برابر این بیماری ها اقدام کرد